Vandaag was ik in gesprek met M. Deze tekst kwam in mijn gedachten :
Eeuwige waarden en tijdelijke waarden
“Liefde, waarheid, wijsheid en moed; wat goed en opbouwend is op de lange duur en dus ook voor allen die erbij betrokken zijn, zijn de enige overwegingen die bij eeuwige waarden van belang zijn. Wie blindelings accepteert, gaat aan zulke beschouwingen voorbij. Eeuwige waarden kunnen aangenaam zijn en tegen het tijdelijk waardesysteem ingaan. Of ze kunnen op het moment heel onaangenaam zijn en toch hand in hand gaan met het tijdelijke waardesysteem. Als een mens handelt volgens tijdelijke waarden, terwijl hij zich niet bewust is van eeuwige waarden, zal hij zich niet vredig voelen. In iedere persoonlijke beslissing of keuze betreffende belangrijke of minder belangrijke onderwerpen waarbij zijn daden of emotionele houdingen een rol spelen, is de mens afhankelijk van het feit of zijn beslissing steunt op het ene of op het andere waardestelsel. Er is geen formule voor. Zelfstandig worden betekent in staat zijn om tot besluiten te komen door de waarheid te onderzoeken, te voelen en te leven.”
Bron: Lezing 117 van Eva Pierrakos
Het is zo belangrijk om op elk moment te kunnen doorleven wat juist is voor jezelf en ook om dat te durven delen met anderen. Hoe moeilijk ook. Het is waardevol als je dit durft.
Het is van alle tijden dat de tijdelijke waarden transformeren naar waarden die meer en meer bij de eeuwige waarden liggen. En dan nog kun je niet zeggen dat er een soort leefregel komt die altijd in alle situaties geldt. De waarheid dient zich per moment aan. Maar hoe weet je wat waar is?
Bram Moerland beschrijft in zijn boek ‘Het weten van een ongelovige’ een voorbeeld over hoe dit werkt in de praktijk. Hieronder een korte samenvatting van het voorbeeld (zie ook pp 63 van zijn boek ‘Het weten van een ongelovige’ en ook pp 85 uit zijn boek ‘Gnosis en Gnostiek’). “Een rooms-katholieke pastoor, in de goede betekenis van het woord, met hart voor de mensen, ontvangt het bericht dat in een gezin uit zijn parochie een kindje is geboren, dat echter kort daarna ongedoopt is gestorven. De pastoor kent het gezin goed en gaat er meteen heen. Hij beseft de maat van het verdriet. Wat moet hij daar zeggen? Kerkvader Augustinus beweerde in de vijfde eeuw dat een kind al bij zijn geboorte een en al zondigheid is. En als een pasgeboren ongedoopt kind sterft, het niet door de doop gereinigd zou zijn van de erfzonde. Die opvatting is later door de Katholieke Kerk overgenomen. Dat betekent dat dit pasgeboren gestorven kindje niet in gewijde aarde begraven mag worden, want dan zou het met zijn zondige lichaampje de gewijde aarde ontheiligen. Laten we nu eens aannemen dat de pastoor uit dit verhaal ook die overtuiging is toegedaan. Dat heeft hij zo geleerd en hij heeft dat nooit betwijfeld. Hij weet dus wat hij de ouders als dienaar van de kerk te vertellen heeft. Maar als hij werkelijk hart voor de mensen uit zijn parochie heeft, zal er in hem een protest opleven tegen zijn taak als hoeder van de leer van de kerk. We kunnen ons indenken dat er in hem een tweestrijd afspeelt tussen de zekerheid van zijn geloof zoals hij dat heeft geleerd, en de innerlijke weigering daarnaar te handelen. Wat zal hij straks doen? Wat zal hij volgen, zijn geloof of zijn innerlijke weigering? Oog in oog met de verbijsterde ouders staat zijn mond hem niet toe de dingen te zeggen die hij zou moeten zeggen vanuit de Augustijnse zondeleer. Er rest hem niets anders dan trouw te zijn aan het innerlijk protest. Het kind wordt begraven in gewijde grond. Tot troost van de ouders. Die weigering is hem niet aangeleerd. Die dient zich zomaar vanzelf in hem aan. Dat is de gnosis, het weten van de liefde zoals die in elk mens aanwezig is. Als dat weten zich aandient en je daar trouw aan bent, zal dat je niet alleen steeds dichter brengen bij het kind in jou, je oorspronkelijke zelf, maar ook bij de Bron waar die liefde aan ontspruit.”
Wij kunnen ons heel goed inleven in deze pastoor. Er zijn tijden geweest dat dit hele heldhaftige daden waren. Net zoals het vroeger een ongebruikelijke knappe daad was om als ongehuwde jonge moeder je pasgeboren kindje te houden, in plaats van het kindje af te geven ter adoptie, wat gebruikelijk was. De jonge moeder betaalde daar een prijs voor. Ze werd beschimpt door de hele gemeenschap. Voor het weggeven van het kind betaalde ze vaak ook een prijs. Een diep trauma omdat ze niet geluisterd had naar wat er echt in haar omging, met alle emotionele gevolgen van dien.
Het is belangrijk om te beseffen, dat wij zelf ook zulke ingeroeste dogma’s hebben, waar een innerlijk protest op komt. Hoor jij die protesten in jezelf? Ben je je bewust, want daar begint het mee, van de tweestrijd in jou? De stem om het dogma te volgen, schreeuwt het hardst, want die zorgt dat je kunt overleven in je omgeving. Dat is veilig. Maar je betaalt een prijs. Je verhardt en mist de liefde, hoewel het lijkt alsof je het gelijk in je hand hebt. De diepe innerlijke stem roept, en wacht tot jij luistert. Het volgen van die stem maakt het leven soms onzeker. En toch voelt het als het juiste om te doen, omdat je er zacht van binnen van wordt.
Ik probeer zelf ook goed te luisteren van binnen, het is een behoorlijke klus om te scheiden wat waar is en wat niet. Ik realiseer me dat als een ander niet hoort of openstaat voor wat ik van binnen als waar beschouw, dat mijn reactie is dat ik dan (verbaal) ga vechten en dan verhard ik ook weer. Terwijl ik gewoon mag zeggen: ‘Ik ga dat zo doen.” Of ‘Ik wil dit niet.’ Ook als een ander dat afwijst of niet begrijpt.
Soms word ik onzeker van mijn eigen weg. Dat wil zeggen, ik voel dat ik op het goede pad zit, maar ik vind het wel spannend om echt te vertrouwen. Maar dat voelt beter dan op een pad te zitten, wat niet van mij is, maar wat de buitenwereld als juist voor mij aanvaardt. Dat is pas echte armoede.
~ Annemarie Baltus
7 januari 2016
